Ayı ve Boğa Piyasaları Hakkında Her Şey

Anahtar Bilgiler

• Ayı ve boğa piyasası kavramları, piyasaya hakim trendin satış ya da alış yönlü olup olmadığını belirtmek için kullanılır.
• Ayı piyasası, hisse senedi, emtia gibi varlıklardaki satış baskısının yüksek olduğu dönemlerdir.
• Boğa piyasası, ayı piyasasının tam tersi olarak, varlıklardaki alış baskısının yüksek olduğu dönemlerdir.

Selam Paparalı! Finansal piyasalarda işlem yaparken ya da takip ederken birçok farklı ifadeyle karşılaşabilirsin. Doğrudan finansal okuryazarlıkla ilgili olan bu kavramlar, piyasalarda işlem yeteneğinin artırılması, piyasaların doğru bir şekilde okunabilmesi ve gelişmelerin etkin olarak takip edilebilmesi için oldukça işlevseldir. Bir başka deyişle bu kavramlar, piyasaların kendine has dilinin, yani jargonun temelini oluşturur. Hisse senedi, emtia, vadeli işlemler gibi farklı piyasalar kendine özgü kavramlar içerdiği gibi bazı ortak kavramlar piyasaları daha iyi anlamamıza ve anlatmamıza yardımcı olur.

Borsa ve piyasa jargonunda hayvan isimleri çeşitli durumları tanımlamak için sıklıkla kullanılır. Şahin, güvercin, ayı, boğa gibi kelimeler, piyasaları uzaktan ya da yakından takip eden herkesin bir gün mutlaka kavramlar arasında sıralanır. Volatilite ya da dalgalanma kavramlarında olduğu gibi ayı ve boğa piyasaları, piyasaların yönüne, oluşan trendlere ve fiyatların hareketlerine dair ipuçları taşıması açısından önemlidir. İşlem yapılacak olan piyasalarda ayı trendi mi yoksa boğa trendi mi hâkim olduğu belirlenerek farklı analizler yapılır, teknik ve temel analizler çalıştırılır, yatırım stratejileri uygulanır. Peki ayı piyasaları ve boğa piyasaları nedir? Hangi özellikleri taşır ve nasıl anlaşılır? Şimdi gel, bu iki kavramı ayrıntılı bir biçimde inceleyelim.

İçeriğimizin başında da belirttiğimiz gibi bu iki kavram, temelinde piyasanın içinde bulunduğu trendin satış yönlü mü yoksa alış yönlü mü olduğunu açıklamak için kullanılır. Bir başka ifadeyle piyasalarda fiyatların düşme ve yükselme eğiliminde olduğu durumların tanımlanmasına yardımcı olur. Genellikle yatırım dünyasında hisse senedi için kullanılsa da borsa dışında fiyatın söz konusu olduğu, birçok yatırımcının bir araya geldiği ve kitlesel hareketlerin yaşandığı her piyasa için geçerlidir.

Neden ayı ve boğa?

Ayı piyasası ve boğa piyasasının tanımına ve özelliklerine geçmeden önce, piyasalarda oluşan farklı koşullara neden bu isimlerin verildiğine de değinmek gerekir. Bu iki kavramın İngilizce ifadeleri ayı piyasaları için “bear market”; boğa piyasaları için “bullish market” şeklindedir. Bu isimler ayı ve boğa hayvanlarının duruş ve rakiplerine saldırı şekillerinden esinlenerek verilmiştir. İlk olarak NYSE, Nasdaq gibi dünyanın en değerli borsalarına ev sahipliği yapan, küresel finans piyasaların kalbi sayılan ABD’de kullanıldığı varsayılan bu iki kavram, fiyatların grafik üzerindeki gösteriminin hayvanların duruş şekilleriyle benzetilmesiyle türetilmiştir. Bir başka metaforda ise bu iki hayvanın saldırı şeklinden bahsedilir: Boğa boynuzlarını havaya kaldırır, ayı ise patilerini aşağı doğru indirir. Tıpkı fiyatları temsil eden grafiklerde olduğu gibi.

Ayı piyasası nedir?

Ayı piyasası, hisse senedi başta olmak üzere tahvil, emtia, gayrimenkul gibi piyasalardaki satış baskısının yüksek olduğu dönemlerdir.  Bir başka deyişle ayı piyasasında fiyatlar aşağı yönlü hareket etme eğilimindedir.

Ayı piyasasının varlığından söz edebilmek için söz konusu herhangi bir finansal enstrümanda fiyatların belirgin bir düşüş trendine girmiş olması şartı aranır. Yaygın kullanım şekliyle fiyatların tepe noktasından en az %20 aşağı inmesi de bir başka ayı piyasası göstergesidir.

Ancak, ayı piyasalarını tanımlamak için belirli bir evrensel ölçü, yazılı kaynak yoktur. Piyasalarda uzun yıllar boyunca oturmuş olan söylemler ve davranışlar gözlemlenerek yapılan tanımlamalardan ibarettir. Çok yaygın olarak kullanılan ayı piyasası, öngörülerde sıklıkla yer verilmesine karşın çoğu zaman tam olarak gerçekleştikten sonra anlaşılabilir.

Ayı piyasasının özellikleri nelerdir?

Fiyatların düştüğü süreçleri tanımlayan ayı piyasasında, yatırımcıların sürü psikolojisi, korku ve aşağı yönlü kayıpları koruma telaşı, varlık fiyatlarının uzun süreli olarak düşmesine neden olabilir. Yatırımcıların risk aramaktan çok riskten kaçınmaları, ayı piyasasının en belirgin özelliğidir ve yatırımcılar bu davranışlarına devam ettikçe aylar veya yıllarca sürebilir.

Ayı piyasası söylemi gündeme gelmeye başladığında yüksek seyreden fiyatlarda azalma hareketleri başlar, sonrasında piyasadan çekilmeler artarak devam eder ve fiyatlar daha da düşer. Ayı piyasası ortamında spekülatörlerin varlığıyla işlem hacimleri artarken düşüş yavaşlar. Sonrasında konjonktüre göre ayı piyasası devam ettikçe fiyatlar daha düşük bir hızda gerilemeyi sürdürür.

Boğa piyasası nedir?

Boğa piyasası, yukarıda bahsettiğimiz ayı piyasası kavramının tam tersinin yaşandığı durumlardır. Fiyatların yükselmeye başladığı, fiyatlarda rallilerin görüldüğü ve piyasaya istikrarlı artışların hakim olduğu süreçlerdir.

Ayı piyasası tanımında olduğu gibi boğa piyasalarının varlığı için de evrensel ölçütler ve tanımlar yoktur. Ancak piyasalarda kabul görmüş en yaygın tanımda, ilgili enstrümanın fiyatlarının %20'lik bir düşüşten sonra ve ikinci bir %20'lik düşüşten önce %20 oranında arttığı durumdur. Bu tanımdan da anlaşılabileceği üzere kesin olarak boğa piyasasının varlığından söz edebilmek için fiyat hareketlerinin tamamlanmış olması gerekir.

Boğa piyasalarının özellikleri nelerdir?

Boğa piyasaları genellikle ekonomi güçlendiğinde veya koşulların hâlihazırda pozitif seyrettiği dönemlerde görülür. Güçlü gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) ve işsizlik oranında düşüş gibi makroekonomik olaylar yaşayan ekonomilerde boğa piyasalarının görülmesi daha olasıdır. Bu makro veriler genellikle şirket kârlarındaki artışla aynı zamana denk gelir. Bu şirketler ve sektördeki diğer şirketlerin hisse fiyatlarında kayda değer yükselişler yaşanır. Artan fiyatlar yatırımcıların risk iştahını ve piyasalara duyulan güveni de yükseltir. Boğa piyasaları dillendirilmeye başladığında halka arzların artması da çok sık görülen bir tablodur.

Hem boğa hem de ayı piyasaları için ortak noktalardan birisi de evreleridir. Boğa ve ayı piyasaları genellikle dört aşamadan oluşan ekonomik döngü ile örtüşür: Genişleme, zirve, daralma ve dip. Piyasalarla ilgili ekonomiye dair makro veriler, haber akışları, şirketler özelinde gelişmelerle tetiklenen süreç genişleme evresinin ardından zirve noktaya ulaştıktan sonra yavaşlamaya başlar. Daralma dip noktaya ulaştıktan sonra ayı ve boğa piyasalarına dair söylemler azalır ve bir sonraki trend için belirtiler aranır.

Papara Yatırım’la dünyaca ünlü şirketlerde söz sahibi ol!

Paparalı, ayı ve boğa piyasalarına ayrıntılarıyla eğildiğimiz bu yazımız dileriz hoşuna gitmiştir. Eğer sen de piyasalarla ilgileniyor ve borsalarda yatırım yapmaya başlamak istiyorsan, Papara, hayatını kolaylaştıracak yeni özelliğiyle yanında!

Ücretsiz olarak açabileceğin Papara Yatırım Hesabın sayesinde başta NYSE ve Nasdaq olmak üzere ABD borsalarında Apple, Tesla, Amazon gibi onlarca küresel şirketin hisselerini alıp satabilir, söz konusu şirketlerin kararlarında söz sahibi olabilirsin!

Üstelik parçalı hisse özelliği sayesinde yatırım yapabilmek için hisselerin tam karşılığı olan bütçelere de sahip olman gerekmez. Küçük bütçelerle kişisel finansında kumandayı eline almak için Papara Yatırım Hesabını aç ve işlemlere başla!

Papara Hesabı Aç!