Borsa riskleri nelerdir? Borsaya yatırım riskli midir?

Anahtar Bilgiler

• Yatırım süreçlerinin tamamında risk vardır.
• Yatırım riskleri temelde iki kategoride incelenir: Sistematik riskler (piyasa riskleri) ve spesifik riskler.
• Sistematik riskler, doğrudan tüm piyasayı etkileyen, politik ya da ekonomik konjonktürle ilişkilenen risk türüdür.
• Spesifik riskler, bir yatırımcı için yalnızca bir şirket, endüstri ya da yatırım kararı özelinde geçerli olan risklerdir.
• Borsada risklerden korunmak için riskleri çeşitlendirmek, gelişmeleri takip etmek ve piyasa davranışlarını anlamak için beklemek tercih edilebilir.
  
  

Selam Paparalı! Yatırım denince aklına ilk olarak riskleri nelerdir, yatırım yapmak riskli midir gibi soruların geldiğini biliyoruz. Böyle düşünüyorsan, doğru yoldasın. Zira yatırım süreçlerinde risklerden korunabilmek, ilk olarak bu risklerin farkında olmayı gerektirir. Risklerin farkında olursan yatırım kararlarına karşı karşıya olduğun risklere göre verir, bu sayede risklerin olumsuz etkilerinden uzaklaşmış olursun. Yatırım süreçleri birçok insan için karmaşık görünür ve riskleri sebebiyle toplumda da yatırım yapmanın olumsuz bir itibarı olabilir. Bu görüşler özellikle borsa yatırımlarına odaklanır.

Bu yazıda sana yatırım yapmak riskli midir sorusunun yanıtını objektif bir biçimde vermeye çalışacağız. Sonrasında borsa risklerinin çeşitlerinden, alacağın risklerin olası sonuçlarından bahsederek borsada hisse senedi alıp satarken risklerden nasıl korunabileceğine dair bazı ipuçları paylaşacağız.

Yatırım yapmak riskli midir?

Bu soruya yanıt vermek için öncelikle risk ve yatırım kavramlarını anlamamız gerekiyor. Paparalı, hayatın boyunca aldığın birçok kararla aslında geleceğine yatırım yaparsın. Okul, bölüm, meslek ya da kariyer tercihlerinle geleceğine yatırım yapmış olursun, bu yatırımların karşılığında da bazı riskler alırsın. Başarısız olma, kayıp yaşama ihtimalin, verdiğin her önemli kararda vardır. Yalnızca borsada değil, yatırımın tüm türlerinde bu riskler vardır.

Örneğin bir arazinin değerleneceğini düşünerek o araziyi satın alırsın, fakat işler planlandığı gibi gitmez. Bir ev satın alır ve kira geliri elde etmeyi amaçlarsın ama ev doğal bir afet sonucu zarar görebilir. Bir girişim fikriyle yola çıkıp bunu bir iş modeline dönüştürmek istersin, fakat fikrin pazar uyumunu yakalamadığında başarısız olabilirsin. Gördüğün gibi, yatırım süreçlerinin tamamında risk vardır.

Borsa yatırımları da bu risklerden nasibini alır. Piyasa riskleri, finansal piyasalardaki yatırımların genel performansını etkileyen faktörler nedeniyle bir bireyin ya da başka bir kuruluşun zarar yaşama olasılığıdır. Bir yatırımcı adayı olarak piyasalarda karşılaşacağın risklerin çeşitlerini bilmek, doğru kararlar alabilmen ve uzun vadede daha iyi bir strateji izlemen açısından önem arz eder.

Borsa risklerinin çeşitleri nelerdir?

Piyasa riski ve spesifik riskler, yatırım risklerinin temel iki kategorisini oluşturur.

Spesifik riskler, bir yatırımcı için yalnızca bir şirket, endüstri ya da yatırım kararı özelinde geçerli olan risklerdir. Bir hisse senedi almayı, satmayı ya da elde tutmayı düşündüğünde olası riskleri göz önünde bulundurman gerekir. Yatırımının kötüye gitmesine ne sebep olabilir? Spesifik riskler iş riski ve finansal risk olarak iki kategoride incelenebilir.

• Bir işletmedeki iç ya da dış sorunlar, iş risklerine sebep olabilir. Şirketin yeni bir ürün geliştirmede başarısız olması, rekabet avantajını yitirmesi, iş modelinin çalışırlığında problem yaşaması iş riskleri arasında sıralanır.
• Öz sermayedeki yetersizlikler, kârlılık ve büyümede yavaşlama ve nakit akışındaki tutarsızlıklar ise finansal riskler arasında yer alır.

Yatırım riskleri arasında bir diğer temel kategori ise piyasa riskleri olarak da anılan sistematik risklerdir. Sistematik riskler, doğrudan tüm piyasayı etkileyen, politik ya da ekonomik konjonktürle ilişkilenen risk türüdür. Arz ve talep dengesine göre belirlenen fiyatlar sürekli değişim hâlinde olduğu için piyasa riskleri kaçınılmazdır. Hisse senetleri, para birimleri ya da emtia fiyatlarındaki değişiklikler fiyat oynaklığı olarak adlandırılır ve bu durum ekonomik, bölgesel ve küresel gelişmelerden doğrudan etkilenir.

Daha önce kendine “Fed faiz kararı neden piyasaları etkiliyor?” diye sormuş olabilirsin. Bu sorunun yanıtı, sistematik risklerdir. Merkez bankalarının para politikalarındaki değişiklikleri ve faiz kararları, piyasalarda oynaklığa sebep olabilir. Bir düzenleyici kuruluşun bir endüstrideki şirketlerin faaliyetlerine ilişkin getireceği yeni bir regülasyon, regülasyon risklerini ortaya çıkarır. Şirketlerin iş modellerine etki eden regülatif değişiklikler, fiyat değişimlerine ve oynaklığa sebep olabilir.

Yukarıda söz ettiğimiz gibi riskler hem özel nedenlerden, hem de sistemden kaynaklanabilir.

Borsa risklerinin nasıl sonuçları olur?

Borsa risklerinin en önemli sonucu şüphesiz finansal kayıplardır. Sistematik ve spesifik riskler, yatırım bütçenin erimesine, birikimlerinin kaybolmasına yol açabilir. Fakat en üstte de anlattığımız gibi, yalnızca borsalar ve hisse senetleri değil, yatırım araçlarının her biri risk içerir. Önemli olan bu riskleri nasıl yönetebileceğini bilmek, riskli gelişmeler konusunda karar verme süreni kısaltmak ve piyasayı doğru okuyarak hareket etmektir.

Borsa yatırımı yaparken risklerden nasıl korunurum?

Yazının bu bölümüne kadar geldiysen tebrikler Paparalı! Zira risklerin farkına vararak, risk çeşitlerini öğrenerek risklerden korunmaya başladın. Şimdi birkaç adım daha ileri gitmek için neler yapabileceğine birlikte göz atalım. 

• Riskleri çeşitlendirebilirsin

  Spesifik ve sistematik riskleri azaltmak için öncelikle yapman gereken riskleri çeşitlendirmektir. Bu da yatırım portföyünü nasıl yönettiğine bağlıdır. Riskleri çeşitlendirmeyi anlamak için cüzdan örneğini düşünebilirsin. Tüm paranı tek bir cüzdanda taşımak ve o cüzdanı gittiğin her yere götürmek risklidir, değil mi? Cüzdanını kaybettiğin bir senaryoda elinde hiçbir şey kalmamış olur. Fakat yalnızca ihtiyacın kadarını cüzdanında, bir kısmını banka hesabında, bir bölümünü de Papara Card’ında tutarsan cüzdan kaybetme riskini çeşitlendirmiş olursun. Cüzdanını kaybetsen bile Papara Card’ındaki ve banka hesabındaki birikimin varlığını korur. Bu noktada yatırım yaparken tek bir şirketin hisse senetlerine odaklanmak ya da bir yatırım enstrümanı kullanmak yerine farklı hisselere ve yatırım araçlarına yönelebilirsin. Böylece riskleri çeşitlendirmiş olursun.
   
  
  

• Gelişmeleri sürekli takip edebilirsin

  Piyasalardaki gelişmeler, faiz kararları, ekonomi politikası değişikliği gibi ayrıntıların piyasaları etkilediğinden ve bu durumun da sistematik riskler olarak adlandırıldığından söz etmiştik. Sistematik riskleri en aza indirmek istiyorsan, güncel gelişmeleri ve ekonomik takvimleri yakından takip edebilir, iş dünyası haberlerine günlük olarak bakabilirsin. Trendleri anlamak yatırımcı eğilimlerini keşfetmek ve riskleri yönetmek konusunda sana yardımcı olur.
   
  
  

• Beklemeyi tercih edebilirsin

   Tarih, özellikle sistematik risklerin dönemsel olduğunu kanıtlayan birçok örnekle doludur. Piyasalarda yaşanan günlük ya da haftalık dalgalanmaların eski seyrine kavuşması, biraz vakit alsa da yine de gerçekleşir. Bu noktada olası kritik değişimlerde acele etmemek, pazarın sergilediği genel tavır ve tutumları anlamaya çalışmak iyi olabilir.
  

Papara Yatırım Hesabını aç, Amerikan borsalarına güvenli yatırımla tanış!

Tebrikler, başardın! Risk çeşitlerini ve risklerden korunma yollarını anlattığımız bu yazının sonuna geldin. Papara Yatırım Hesabı Nasdaq ve New York Menkul Kıymetler Borsası’nda listelenen Apple, Google, Amazon, Meta, The Walt Disney, Boeing, Exxon Mobil gibi şirketlerin hisselerine küçük bütçelerle dahi olsa yatırım yapmanı sağlar. Parçalı hisse sunan, yani bir hisse senedinin daha küçük parçalar halinde alım satımına olanak tanıyan Papara Yatırım Hesabını açmak, hesaba dolar bakiyeni kullanarak para yatırmak, Yatırım Hesabındaki paranı dolar hesabına çekmek oldukça kolaydır. Alıştığın bir arayüzde güvenli yatırım yapmanı sağlayan Papara Yatırım Hesabını açarken Sermaye Piyasası Kurulu’nun zorunluğu tuttuğu uygunluk testini de tamamlarsın. Bu sayede risklere karşı ne kadar hazırlıklı olduğun ölçülür ve sana risk durumuna göre yatırım araçları tavsiye edilir.

Finansı özgürleştiren Paparayla ve Papara Yatırım Hesabıyla tanışman için hesabını şimdi aç!

Papara Hesabı Aç!